Door vrienden word ik wel eens
het geweten van het middeleeuwse re-enactment in Nederland genoemd. Ik weet
niet of ik daar blij mee moet zijn. Gewetens hebben het meestal niet makkelijk.
Ze worden dikwijls als lastig ervaren. Ik hoef alleen maar te kijken naar wat
ik naar mijn hoofd krijg als ik op Facebook kritiek heb op een kostuum of de
gebruikte heraldiek in een re-enactment setting. Ik schrijf daarover in het
mission statement van deze blog.
Discussies
in de sociale media verzanden dikwijls ook in scheldpartijen waarbij op de man
spelen niet wordt gemeden. Ook verzanden ze dikwijls in zaken die niets meer
met het punt te maken hebben waar het mee begon. Ik heb daarom besloten mijn
kritiek op zaken als kostuum, decor, accessoires, heraldiek, etc. in de vorm
van een blog te gieten. Dit blog.
Ik
heb flink zitten zoeken naar een geschikte naam, tot ik me het wel het meest
bekende gepersonificeerde geweten van de westerse media herinnerde: Japie
Krekel. Of Jiminy Cricket, zoals hij in de originele tekenfilm Pinocchio (1940)
heet. Walt Disney’s Pinocchio, de houten marionet die tot leven kwam, was
gebaseerd op een boek van Carlo Collodi uit 1883. Daarin heeft een krekel
inderdaad een heel klein rolletje en wel als de Sprekende Krekel in hoofdstuk
vier. Hij wijst daarin de marionet op zijn verantwoordelijkheden, maar
Pinocchio wordt boos en slaat de krekel met een hamer plat. Disney zag hier
veel meer mogelijkheden en werkte het beest uit tot een full time geweten dat
de pop overal volgde en hem tot vervelens toe de les las. De film is overigens
een prachtig getekende maar nogal moralistische fabel geworden die helemaal
paste in het brave wereldbeeld van middle class Amerika.
Toen
tijdens mijn vakantie in de Franse Drôme er een roodbruine krekel op mijn grote
teen sprong en me ruim een minuut aan bleef kijken, wist ik dat ik hier iets
mee moest. Omdat ik toch voornamelijk over middeleeuwse authenticiteit wilde
schrijven moest het beest wel een middeleeuwse naam hebben. Krekel in het
middelnederlands is Criekel en de verkleining van Jacob, waar wij Japie voor
zeggen, was Copkin. Het allitereert ook nog lekker. Vandaar dus…
De
houtsnede van de krekel komt uit een laat vijftiende-eeuwse versie van de fabel
over de krekel en de mier. Die is oorspronkelijk waarschijnlijk van de Griekse
dichter Aisopos (Latijn: Aesopus) uit de zesde eeuw vC, maar middeleeuwse
Nederlanders kenden hem uit de Esopet.
Nou, ik ben alvast benieuwd! Succes toegewenst en maak er wat van. Hopelijk post je regelmatig je gedachten. Er is zeker stof genoeg om over te schrijven.
BeantwoordenVerwijderenHallo Henk
BeantwoordenVerwijderenLeuk dat je dat je deze blog gaat beginnen, ik erger me ook regelmatig aan de met puisten geschminkte ‘middeleeuwers’ gekleed in jutezakken zitten op ‘middeleeuwse’ strobalen. En natuurlijk opgemaakt met as in het haar en roet op het gezicht.
Maar als natuurliefhebber moet het van mijn hart dat de houtsnede geen krekel is maar een sabelsprinkhaan (Tettigoniidae) .
Krekels (Grylllidae) zien er totaal anders uit. In de middeleeuwen kende ze al wel het onderscheid tussen deze twee insecten. De ‘sprinkel’ of ‘sprenkel’ (sprinkhaan) en de ‘crieke’ of ‘criekel’ (krekel)
In Frankrijk is het verhaal ‘Japie en de Krekel’ met een cicade ((homoptera) ipv de krekel.
De overeenkomst tussen deze drie insecten is dat ze moeilijk te zien zijn, maar duidelijk te horen met een op elkaar gelijkend geluid.
Ach ja, al vanaf de 15de eeuw gooien ‘onwetenden’ deze verschillende insecten door elkaar.
Hans (Mersenier)
Maar het fabeltje heet de krekel en de mier, niet de sprinkhaan en de mier. Dus die middeleeuwer had het in ieder geval fout.
Verwijderen